Hang Sơn Đoòng
Hang động tự nhiên lớn nhất thế giới

Năm 2007, ông Howard Limbert và bà Deb Limbert – hai thành viên dẫn đầu Đội thám hiểm hang động Anh - Việt đến Phong Nha và tiến hành các cuộc tìm kiếm, khảo sát hang động trong vùng. Dựa vào sự phân tích địa hình núi đá vôi, hệ thống sông suối và các vết đứt gãy địa hình, ông Howard dự đoán có 1 hang động rất lớn sau khu vực Hang Én nhưng không biết vị trí chính xác của hang ở đâu. Một lần trò chuyện với Howard, ông Hồ Khanh tình cờ nhắc đến cửa hang mà ông vô tình nhìn thấy với những luồng gió mạnh, sương mù dày đặc cùng với những âm thanh vọng ra từ trong hang. Howard và Deb rất phấn khích và thúc giục Hồ Khanh cố gắng nhớ lại vị trí, đường đi đến khu vực có cửa hang này tọa lạc.

Thấy được sự tâm huyết của ông Howard Limbert và công sự, ông Hồ Khanh vẫn miệt mài tìm kiếm cửa hang bí ẩn trong nhiều năm sau đó. Vào năm 2008, trong một chuyến đi săn khác Hồ Khanh may mắn tìm lại được vị trí cửa hang tưởng chừng đã bị lãng quên. Ông cẩn trọng ghi nhớ vị trí cửa hang bằng cách định hướng bằng các ngọn núi đồng thời ghi nhớ lại đường đi trong đầu rồi trở về tìm cách liên lạc với đội thám hiểm.

Ngày 07 tháng 04 năm 2009, ông Howard Limbert đã thành lập đoàn thám hiểm phối hợp với trường đại học Khoa học Tự nhiên thuộc đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện chuyến thám hiểm khảo sát hang, thời điểm hang chưa được đặt tên. Người đầu tiên bước chân vào bên trong hang là ông Peter MacNab, một thành viên của đoàn thám hiểm hang động Anh - Việt. Đây cũng là lần đầu tiên Hồ Khanh vào bên trong hang vì trước đây không có thiết bị an toàn. Trong lần thám hiểm này cùng với các kết quả đo vẽ bằng thiết bị laze thì các nhà thám hiểm lúc đó xác định đây là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Hồ Khanh cùng các thành viên đoàn thám hiểm bàn bạc và đặt tên hang là Sơn Đoòng (Là kết hợp của 2 từ: Sơn là núi, Đoòng là tên của thung lũng nơi có suối Rào Thương chảy qua Bản Đoòng, nơi sinh sống của người Bru Vân Kiều từ năm 1992). Cùng với sức mạnh truyền thông trong nước và trên thế giới, Việt Nam và nhóm chuyên gia hang động đã chính thức giới thiệu hang Sơn Đoòng đến thế giới. Những gì công bố sau đó về hang động lớn nhất thế giới, kích thước, hệ sinh thái độc đáo của hang Sơn Đoòng đã khiến cả thế giới phải kinh ngạc.

Tháng 3/2010 - Howard Limbert cùng đoàn thám hiểm quay trở lại và mang theo các thiết bị chuyên dụng để vượt qua bức tường lớn. Đi cùng đoàn có các nhà khoa học và nhóm làm phim của hãng truyền hình National Geographic TV để quay lại quá trình khám phá Hang Sơn Đoòng cũng như quá trình vượt qua bức tường lớn - sau này được gọi là Bức tường Việt Nam. Khi vượt qua bức tường Việt Nam thì đoàn đi tiếp 600m nữa là ra tới cửa hang, cuộc thám hiểm hoàn tất và đoàn thám hiểm xác định độ lớn của hang là 38.5 triệu m3 - lớn hơn 5 lần so với hang Deer thuộc vườn quốc gia Gunung Mulu National Park, Sarawak của Malaysia được cho là hang động lớn nhất thời điểm đó với thể tích là 9.5 triệu m3. Các số liệu đo đạc và phương pháp đo đã được nhiều nhà địa chất nổi tiếng thế giới thừa nhận trong đó có Tiến sĩ Tony Waltham. Sơn Đoòng được National Geographic TV công bố và xác nhận là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới trong bộ phim tài liệu "The World's Biggest Cave" được phát hành cùng năm.

Với giá trị cốt lõi là an toàn cho du khách và thành viên đoàn, bảo tồn cảnh quan hang động và có sự tham gia cộng đồng, Oxalis đã và đang cố gắng cùng với Sơn Đoòng mang lại những thay đổi tích cực cho Phong Nha - Quảng Bình nói riêng và Việt Nam nói chung.

Tour du lịch hang Sơn Đoòng ở Quảng Bình ngay lập tức tạo tiếng vang khắp thế giới và được hàng trăm tờ báo lớn trên thế giới giới thiệu và đưa tin, các hãng truyền hình, các đoàn làm phim Hollywood đến quay phim.

Nhà làm phim từng đạt giải Emmy, Sid Perou đã đến Sơn Đoòng và Phong Nha và ông đã làm một bộ phim tài liệu dài 40 phút với tiêu đề: "Sơn Đoòng, hang động đã vực dậy một ngôi làng". Bộ phim đã gây tiếng vang lớn và thu hút rất nhiều du khách trên thế giới đến với Phong Nha, Quảng Bình. Phong Nha - Kẻ Bàng ngày nay là điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế, cuộc sống của người dân địa phương dần được cải thiện, no ấm hơn.

Hang động lớn nhất thế giới được các nhà khoa học cho rằng được hình thành cách đây khoảng 2-3 triệu năm. Sơn Đoòng hình thành trên một đoạn đứt gãy của dãy Trường Sơn và bị dòng nước sông Rào Thương ăn mòn qua hàng triệu năm, trong nước có chứa axit carbonic thấm hoặc chảy qua gây ra hòa tan calci trong đá vôi, đã tạo thành đường hầm khổng lồ bên dưới lớp núi đá vôi. Những vết nứt trên trần hang bị ăn mòn và sụt lún, tạo thành những hố sụt lớn thông ra bên ngoài. Bên trong Hang có dòng sông ngầm chảy qua và hàng năm vào mùa mưa , lượng nước lớn cùng dòng chảy mạnh tiếp tục bào mòn và làm cho lòng Hang Sơn Đoòng ngày càng rộng lớn. Độ dài hang Sơn Đoòng gần 9 km, tại một số vị trí chiều cao trần hang lên đến 200m, rộng 160m, đủ lớn để có thể chứa một khu phố ở New York với những tòa nhà 40 tầng. Với thể tích đo đạc được ước tính 38,5 triệu mét khối, Sơn Đoòng vượt qua hang Deer ở Malaysia trở thành hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Có những vị trí sự bào mòn quá lớn làm trần hang quá mỏng khiến trần hang sụp đổ tạo ra những hố sụt trong Hang Sơn Đoòng đẹp kỳ vĩ như ngày nay. Quá trình vận động và hành thành hang động ở Sơn Đoòng vẫn đang tiếp diễn. Mời các bạn tìm hiểu kỹ hơn thông tin về địa chất, địa mạo của Sơn Đoòng ở link này.

Tính đến thời điểm hiện tại, các nhà nghiên cứu sinh vật đã tìm ra được hơn 7 loài mới trong hang Sơn Đoòng, trong đó có một số loài cá, mọt ẩm, cuốn chiếu, nhện, bọ cạp… với đặc điểm chung là không có mắt và cơ thể trong suốt.

Hang động Sơn Đoòng có thể tích rất lớn có có thể chứa những tòa nhà chọc trời, có những đoạn hang đủ rộng để một chiếc máy bay Boeing có thể bay lọt bên trong lòng hang. Bên trong hang có suối, có thác nước và có cả cánh rừng nguyên sinh. Với độ lớn khổng lồ như vậy nên Hang động lớn nhất thế giới có hẳn hệ thống thời tiết riêng, nhiệt độ bên trong lòng hang ở vào khoảng 22 đến 25 độ C Vào mùa hè và từ 18 đến 22 độ C vào mùa đông, nhiệt độ vào mùa hè bên trong hang thường thấp hơn với ngoài trời từ 8 đến 12 độ C. Do tác động của thác nước bên trong trong hang cùng với áp không khí chênh lệch giữa bên trong và bên ngoài hang thì đã tạo ra những tầng mây (sương mù) bên trong hang.

Với những yếu tố cấu tạo rất độc đáo đó mà thiên nhiên đã tạo ra hệ sinh thái rất kỳ thú bên trong hang Sơn Đoòng mà không có nơi nào có được. Bạn có thể tìm hiểu thêm về hệ sinh thái bên trong hang Sơn Đoòng tại đây.

Hay trong quá trình khảo sát thì các nhà thám hiểm phát hiện dòng sông ngầm chảy bên trong hang động lớn nhất thế giới đột nhiên biến mất tại một hồ nước ngay số sụt 1 (Doline 1), cách cửa vào của hang khoảng 4,5km. Các chuyên gia hang động nghi ngờ dòng sông ngầm này sẽ nối đến Hang Thoong (Hang Thung) cách đó 600m. Trong năm 2019, Howard Limbert cùng chuyên gia Martine Holroyd, Chris Jewell, Rick Stanton, Jason Mallinson, những người đã từng tham gia đội giải cứu đội bóng bị mắc kẹt bên trong hang Tham Luong ở Chiang Rai, Thái Lan tham gia. Các chuyên gia đã lặn với độ sâu 70m và họ phát hiện ra một lối sông ngầm ở độ sâu 60m, do các thiết bị lặn thời điểm đó không phù hợp để lặn sâu hơn và xa hơn, các chuyên gia quyết định dùng cuộc khảo sát đồng thời công bố việc phát hiện ra dòng sông ngầm ở độ sâu 60m. Nếu cuộc khảo sát thành công và kết nối Sơn Đoòng với Hang Thung thì thể tích Sơn Đoòng có thể tăng thêm 1,6 triệu m3. Hang động lớn nhất hành tinh hiện vẫn chứa đựng nhiều điều bí ẩn đang chờ các nhà thám hiểm khám phá. Dự kiến vào tháng 3 năm 2023, nhóm thám hiểm lặn hang động do ông Howard Limbert dẫn đầu bao gồm chuyên gia lặn hang động John Volanthen và Martin Holroyd sẽ tiếp tục lặn khảo sát từ Hang Thung để tìm kiếm lối kết nối vào Hang Sơn Đoòng. Mời bạn tìm hiểu thêm hành trình khảo sát hang ngầm bên trong Sơn Đoòng năm 2019 tại đây.

Phong Nha - Kẻ Bàng có quần thể núi đá vôi lớn nhất Đông Nam Á, có hệ thống hang động dày đặc và có hơn 400 hang động lớn nhỏ đã được phát hiện và khảo sát. Bên trong những cánh rừng nguyên sinh là nơi sinh sống của tộc người Arem, họ từng sống trong những hang đá nhiều năm về trước. Phong Nha - Kẻ Bàng có những giá trị và tài nguyên rất Phong phú.

Tên Phong Nha - Kẻ Bàng là được ghép từ tên của ngôi làng Phong Nha nằm ngay cửa rừng và Kẻ Bàng là tên của một ngôi làng cổ nằm trong rừng sâu trong các dãy núi đá vôi phía tây của tỉnh Quảng Bình. Việc ghép 2 tên này lại với nhau để thể hiện sự rộng lớn vào bao phủ của vườn quốc gia này. Bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về VQG Phong Nha - Kẻ Bàng tại đây.

Các hang động đá vôi hình thành dọc theo 3 dòng suối chính chảy bên trong các khối núi đá vôi, bao gồm: Hệ thống hang động Phong Nha - Có hang Én, Hang Lạnh, Hang Khe Ry, Hang Sơn Đoòng, Hang Thung, Hang Va, Hang Nước Nứt và cuối cùng là Động Phong Nha. Hệ thống Hang Vòm - Hang Rục Cà Roòng, Hang 35, Hang Pygmy, Hang About, Hang Hổ, Hang Đại Cáo, Hang Ba, Hang Tròn, Hang Sáng, Hang Vịnh Dài, Hang Vòm và Động Thiên Đường. Hệ thống Nước Moọc - Hang Khe Rung, Vực kỳ, Ha Hai - hệ thống Nước Moọc có nguồn nước chảy về rất lớn tuy nhiên hiện nay các nhà thám hiểm vẫn chưa thể tìm ra các hang động kết nối giữa suối Nước Moọc với các thung lũng nằm sâu trong các dãy núi đá vôi như Hung Xuồng, Hung Trí. Ban có thể tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về hệ thống hang động Phong Nha tại đây.