Địa chất, địa mạo Hang Sơn Đoòng

Nằm sâu trong vùng lõi Vườn Quốc Gia Phong Nha - Kẻ Bàng, thuộc Huyện Bố Trạch, Tỉnh Quảng Bình, Hang Sơn Đoòng không chỉ có giá trị to lớn về kích thước mà còn có đặc điểm địa chất địa mạo đặc biệt.

Đặc điểm địa chất địa mạo

Hang Sơn Đoòng nằm trong hệ thống núi đá vôi cổ nhất Châu Á, hình thành cách đây 400 - 450 triệu năm. Việc phân tích các mẫu trầm tích hóa thạch đã xác định Hang Sơn Đoòng hình thành tương đối trẻ – có niên đại cách đây khoảng 2 - 3 triệu năm tuổi.

Hang Sơn Đoòng hình thành trên một đoạn đứt gãy của dãy Trường Sơn và bị dòng nước sông Rào Thương và dòng nước Hang Khe Ry (hang nước dài nhất Châu Á) sau khi nhập chung với nhau tạo thành dòng suối lớn, lặn. Quá trình ăn mòn qua hàng triệu năm đã tạo thành đường hầm khổng lồ bên dưới lớp núi đá. Những vết nứt trên trần hang bị ăn mòn và sụt lún, tạo thành những hố sụt lớn thông ra bên ngoài.

Hố Sụt 2 - Vườn Địa Đàng với khu rừng nguyên sinh nằm gọn giữa lòng hang.

Cấu trúc Hang Sơn Đoòng được chia thành 3 đoạn: Đoạn thứ nhất từ cửa hang đến Hố sụt 1, là đoạn hang còn trong trạng thái hoạt động (active passage), cùng với dòng chảy cố định của nhánh sông ngầm. Khu vực này có nhiều trầm tích là minh chứng của những trận lụt thường xuyên xảy ra vào mùa mưa. Việc Hố sụt 1 sụp xuống đóng vai trò ngăn chặn dòng chảy, khiến nước chảy ngầm xuống lòng đất, từ đó diễn ra tình trạng cát trên mặt đất bị đẩy dồn lên. Và đây chính là bãi trại Level Playing Fields.

Đoạn thứ hai và thứ ba của hang là những hành lang hóa thạch và hành lang Passchendaele, nơi không có dòng sông nào chảy qua. Điều này tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ và đa dạng của các hình thái thạch nhũ tại các hành lang này. Tại hành lang Passchendaele có một con suối nhỏ và sau mỗi trận mưa lớn, lượng nước dâng cao biến khu vực này thành một hồ nước lớn dẫn đến Bức tường Việt Nam - vốn được biết đến là một bức tường canxi khổng lồ.

Hai hố sụt được hình thành ở đoạn giữa của Hang Sơn Đoòng. Sự hình thành của Hố sụt 1 có thể là do quá trình sụp đổ của các tầng đá vôi mỏng - các tầng đá này không đủ dày để đỡ được trần hang quá cao và rộng. Hố sụt 2 ngằm ngay tại điểm giao nhau của 2 nếp đứt gãy. Đoạn giao thoa của hai nếp đứt gãy này tạo ra một điểm yếu dẫn đến sự sụp đổ của trần hang mà chúng ta thấy ngày nay.

Hành lang hoá thạch và Hành lang Passchendaele.