Hành trình lặn thám hiểm hệ thống sông ngầm bên trong Hang Sơn Đoòng

Nằm trong vùng lõi Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, thuộc tỉnh Quảng Bình, Hang Sơn Đoòng là hang động được Nhóm thám hiểm hang động Anh - Việt khám phá và công bố là hang động lớn nhất thế giới vào năm 2009 – 2010. Từ năm 2013, Hang Sơn Đoòng được đưa vào khai thác theo hình thức du lịch khám phá mạo hiểm. Các cuộc khảo sát Hang Sơn Đoòng cũng như hành trình thám hiểm khám phá Hang Sơn Đoòng đều được tổ chức và khai thác bởi công ty Oxalis Adventure, phối hợp cùng với nhóm chuyên gia hang động, dưới sự cho phép của chính quyền địa phương.

Ý tưởng

Trong chuyến khảo sát Sơn Đoòng năm 2009, ngay khi leo xuống cửa hang và tiến được vào sâu bên trong hang, nhóm thám hiểm hang động Anh-Việt đã phát hiện ra một sông ngầm và nó kết thúc đột ngột tại một hồ nước ở cuối hạ lưu (nằm bên dưới Hố Sụt 1 khoảng 50m). Dựa theo bản đồ địa chất, từ điểm nước lặn vào lòng đất này đến Hang Thung chỉ khoảng 600m, các chuyên gia đã suy đoán Hang Sơn Đoòng và Hang Thung có sự kết nối về địa chất bằng sông ngầm.

Đến năm 2019, Oxalis Adventure, đơn vị tổ chức tour mạo hiểm lớn nhất Việt Nam, đã mời các chuyên gia lặn hang giỏi nhất thế giới - những người đã tham gia vào hoạt động giải cứu đội bóng nhí ở Tham Luang (Chiang Rai, Thái Lan) để tiến hành khảo sát. Nhóm chuyên gia lặn bao gồm 3 thành viên lặn hang chuyên nghiệp Rick Stanton, Chris Jewell và Jason Mallinson đã đến Sơn Đoòng và Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng ở Quảng Bình, tham gia lặn khảo sát sông ngầm bên trong Hang Sơn Đoòng và khám phá sâu hơn những điều đang còn ẩn giấu sâu bên trong lòng hang.

Diễn biến chuyến khảo sát lặn sông ngầm bên trong Hang Sơn Đoòng

Bước đầu cuộc khảo sát, nhóm thợ lặn phải đu dây xuống độ sâu gần 100m so với nền hang, rồi lặn xuống độ sâu 77m, khiến cuộc chinh phục này trở thành hành trình lặn hang sâu nhất Việt Nam. Trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, dòng nước chảy khá xiết và phải xuống độ sâu đáng kể, nhóm thợ lặn đã gặp khó khăn trong việc tìm đường giữa sông ngầm. Hành trình lặn trong hồ lắng đột ngột rẽ sang trái và xuống rất dốc trong một đường hầm rộng lớn. Do tầm nhìn ngắn chỉ trong khoảng 2m, nên hành trình này rất khó để tiếp tục. Các thợ lặn đã phát hiện ra vị trí một mái vòm hang ngầm có độ dốc xuống ở độ sâu 60m, mở ra một lối vào ở đó, tuy vậy mặt đáy vẫn còn ở độ sâu chưa xác định.

Ông Jason Mallinson - một thành viên trong nhóm lặn chia sẻ rằng: “Có thể thấy phía dưới vị trí cuối cùng mà tôi đã lặn xuống còn một khoảng rất sâu nữa, và ở độ sâu đó, tôi không thể nhìn thấy vòm hang. Với tầm nhìn hạn chế như vậy, rất khó để xác định được vị trí vòm hang hay bất kỳ hang động nào.” Do bình nén khí không phù hợp để lặn sâu hơn, các chuyên gia đã quyết định tạm dừng cuộc khảo sát và sẽ quay trở lại trong tương lai cùng các thiết bị lặn dùng bình khí Heli để có thể lặn được sâu và lâu hơn để khám phá bí ẩn dưới đáy Sơn Đoòng.

Một số lần lặn cần đến 2 giờ nghỉ vì lý do an toàn (giải nén), trước khi trở lại bề mặt. Các thợ lặn đều sử dụng khí nén để lặn, vì vậy, những đoạn lặn sâu hơn sẽ gây rủi ro đáng kể. Để lặn sâu hơn vào hang, họ phải cần lên kế hoạch kĩ càng, lặn xuống độ sâu tới 120m và phải sử dụng các loại khí hỗn hợp đặc biệt, có chứa không khí và Heli. Lặn đến độ sâu này đã là hành trình vô cùng thách thức và đòi hỏi những đoạn lặn tới 5 giờ, chủ yếu để giải nén. Ngay cả khi các thợ lặn tìm được đường và bắt đầu trở lên mặt nước, họ vẫn sẽ phải dừng lại ở một số điểm vì lý do an toàn trước khi nổi lên khám phá những đoạn hang mới.

Quá trình lặn của chuyên gia

• 16.03.19

  Martin Holroyd, Recce lặn từ điểm cuối của hồ lắng đến độ sâu -25m.

• 02.04.19

  Chris Jewell lặn xuống -60m nhưng không tìm được lối đi nào.

• 03.04.19

  Rick Stanton và Jason Mallinson tiếp tục khám phá, tìm kiếm lối đi để tiếp tục hành trình. Đến đoạn hang được cho là có thể vào được, Jason đã lặn đến độ sâu -77m, là giới hạn tối đa đối với một thợ lặn khí nén. Chris Jewell theo đường đi do Jason để lại đã tìm ra mái vòm của đoạn hang mới ở độ sâu -61m. Do tầm nhìn hạn chế nên họ đã không thể đo được kích thước của đoạn hang này. Kết hợp kết quả của mỗi lần lặn, các chuyên gia lặn khảo sát sông ngầm ở Hang Sơn Đoòng mới có thể tìm được đường đi tiếp theo.