Trending: summer tours, caves, swimming, trekking, starry night...

Sơn Đoòng - Hang động đã vực dậy một ngôi làng

Là ngôi làng nhỏ nằm bên dòng sông Son, Phong Nha bao quanh bởi những dãy núi đá vôi hùng vĩ thuộc xã Sơn Trạch (nay là Thị trấn Phong Nha), Huyện Bố Trạch, Tỉnh Quảng Bình. Đây là vùng đất có chiều rộng hẹp nhất cả nước, có những đoạn chỉ rộng 50km tính từ bờ biển đến biên giới Việt - Lào. Trong những năm chiến tranh, để chi viện cho chiến trường Miền Nam, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã cho xây dựng hàng trăm km đường xuyên núi, xuyên rừng dọc theo biên giới Việt - Lào để tiếp tế cho chiến trường Miền Nam. Những tuyến đường này được gọi là đường mòn Hồ Chí Minh. Vì là nơi có địa hình hẹp, máy bay Mỹ thường xuyên thả bom để phá đường, ngăn chặn các lực lượng tiếp tế từ Miền Bắc. Đã có hơn 1,5 triệu tấn bom đạn rải xuống diện tích khoảng 8,000km2 của Tỉnh Quảng Bình. Như vậy, trung bình mỗi km2 đất tại đây đã nhận 188 tấn bom đạn rải xuống.

Cuộc sống ở Phong Nha sau chiến tranh

Sau chiến tranh, Phong Nha trở thành một ngôi làng nhỏ bên những cánh rừng bạt ngàn. Chiến tranh đã tàn phá các con đường huyết mạch nối Phong Nha với các trung tâm lớn như Đồng Hới, Ba Đồn hay các thị trấn lân cận, vì vậy người dân Phong Nha phải mất cả ngày đường bằng xe tải mới tới được các trung tâm này. Chiến tranh cũng để lại nhiều bom đạn chưa kích nổ ở quanh làng mạc cũng như trong những cánh rừng sâu. Không có đường, không có điện, không có bệnh viện, không có trường trung học, do đó cuộc sống người dân nơi đây vô cùng khó khăn và vất vả. Những năm 1980, hầu như các địa phương trên khắp cả nước đều gặp khó khăn và thiếu thốn sau chiến tranh và Phong Nha không phải ngoại lệ.

Cuộc sống của người dân Phong Nha thời đó chỉ bám vào những cánh đồng lúa, khai thác gỗ hay săn bắn ở những cánh rừng. Nổi bật nhất là nghề đi tìm trầm hương và khai thác thuốc nổ từ những quả bom quân đội Mỹ ném xuống mà chưa nổ, chúng được dùng để bán lại cho các chủ thầu khai thác đá trong khu vực.

Hàng năm, Phong Nha còn đón nhiều trận bão và đôi khi cả những trận lũ lớn. Những năm trước, người dân không có tiền để xây cất những ngôi nhà kiên cố, vì vậy khi mỗi một trận lũ qua đi càng để lại nhiều thiệt hại khiến cuộc sống người dân đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Chuốt mây tre - một trong những việc lao động tại Phong Nha vào những năm 1990.

Di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng

Năm 2001, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được thành lập và được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003. Cùng với đó, Nhà nước đã đầu tư rất lớn cho hạ tầng để kết nối Phong Nha với bên ngoài. Đường giao thông được xây dựng, vì vậy từ việc phải di chuyển gần 1 ngày đường để đến Đồng Hới giờ chỉ mất khoảng một giờ đi xe máy hoặc ô tô. Hệ thống điện thắp sáng cũng được xây dựng, trạm xá và trường học được hình thành. Bên cạnh đó, các hoạt động khai thác gỗ, săn bắt thú rừng và khai thác thuốc bom đều bị xem là phi pháp và nghiêm cấm, do đó người dân có thể bị truy tố và bỏ tù nếu vi phạm.

Mặc dù Phong Nha đã được đầu tư rất lớn về hạ tầng để phát triển, tuy nhiên cuộc sống người dân cũng trở nên khó khăn hơn vì chỉ có thể bám vào công việc ruộng đồng. Nhiều người đã di cư vào Miền Nam làm công nhân lao động trong các nhà máy sản xuất để có việc làm và thu nhập.

Hoạt động du lịch chỉ mới manh nha với việc khai thác Động Phong Nha, là hoạt động tham quan bằng thuyền khoảng 2,5 giờ cho mỗi chuyến. Ngoài ra Phong Nha không có hoạt động gì khác nên khách du lịch sau khi tham quan Động Phong Nha sẽ di chuyển vào Huế hoặc Đà Nẵng. Năm 2010, Động Thiên Đường được đưa vào khai thác như một điểm du lịch đại trà, cũng kéo dài khoảng 3 giờ cho mỗi chuyến tham quan nên khi kết thúc, du khách thường kéo nhau đi các tỉnh khác để nghỉ qua đêm. Vì thế, dù mỗi năm Phong Nha đón khoảng 500 ngàn khách du lịch (2010) nhưng rất ít người dân địa phương có thể tham gia vào các chuỗi cung ứng dịch vụ cho khách du lịch. Cuộc sống người dân vẫn khó khăn, nhiều người dân đã liều mình trở lại rừng khai thác gỗ, tìm trầm hương, gỗ sưa, săn bắn thú rừng, gùi thuốc bom. Dù biết rằng những việc làm này là phi pháp, nhưng cuộc sống quá khó khăn nên họ đã phải làm liều. Nhiều đàn ông ở Phong Nha bị bắt và phải đi tù nhiều năm, có những người đi tù 8 đến 10 năm vì tội săn bắn thú quý hiếm. Những hoạt động này tạo ra áp lực khủng khiếp đối với lực lượng kiểm lâm bảo vệ rừng, bảo vệ Vườn Quốc gia.

Quang cảnh trước cửa Động Phong Nha và bên trong Động Thiên Đường.

Sơn Đoòng - Hang động đã vực dậy một ngôi làng

Hang Sơn Đoòng được ông Hồ Khanh, một người thợ rừng người địa phương phát hiện vào năm 1990. Sau đó, được nhóm thám hiểm hang động Anh - Việt do ông Howard Limbert dẫn đầu đã tiến hành khảo sát và đo vẽ vào năm 2009. Vào cùng năm, Sơn Đoòng được ông Howard Limbert công bố là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Thông tin này đã làm chấn động giới yêu thích hang động trên thế giới vào lúc bấy giờ. Hang Sơn Đoòng có thể tích lớn gấp 5 lần so với hang Deer (Malaysia) - hang động lớn nhất thế giới lúc bấy giờ. Thông tin này đã được hàng trăm tờ báo lớn trên thế giới đưa tin rầm rộ trong cả năm 2009 và 2010. Thông tin về hang động tự nhiên lớn nhất thế giới tại Phong Nha sau đó dần chìm vào quên lãng và cuộc sống người dân Phong Nha vẫn khó khăn, chật vật.

Trong năm 2010 và 2011, đoàn thám hiểm hang động Anh-Việt đã mời các nhà làm phim nổi tiếng như National Geographic, BBC và NHK Japan đến và quay phim bên trong hang Sơn Đoòng.

Năm 2011, Công ty Oxalis Adventure được ông Nguyễn Châu Á thành lập tại làng Phong Nha. Mục tiêu của Oxalis là tạo ra các sản phẩm du lịch mới để thu hút khách quốc tế đến du lịch dài ngày ở Phong Nha, để người dân có cơ hội kinh doanh các dịch vụ liên quan đến khách du lịch. Các sản phẩm du lịch của Oxalis đi vào những cánh rừng sâu và các hang động bên trong Vườn Quốc gia và những người địa phương trước đây được gọi là "lâm tặc" được tham gia vào các hoạt động của tour du lịch như hướng dẫn viên, nấu ăn, khuân vác...

Tháng 8 năm 2013, Hang Sơn Đoòng được Oxalis Adventure đưa vào khai thác du lịch và đã tạo ra một sự kiện truyền thông bùng nổ trên thế giới, hàng trăm tờ báo giới thiệu về tour Sơn Đoòng, hàng trăm tờ báo viết về Phong Nha. Từ sự kiện Sơn Đoòng, khách du lịch bắt đầu biết đến Phong Nha và tìm đến. Các tác giả của những cuốn sách hướng dẫn du lịch của thế giới tìm đến Phong Nha để viết bài giới thiệu địa điểm này với thế giới. Từ đó, nhiều người dân Phong Nha đã xây dựng homestay, mở quán ăn, cung ứng nhiều dịch vụ cho khách du lịch. Ngày càng nhiều du khách trong nước và quốc tế đến du lịch Phong Nha và lưu trú lại nhiều ngày.

Loại hình du lịch thám hiểm thu hút du khách nước ngoài.

Ngôi làng nhỏ Phong Nha ngày nào nay đã dần trở thành một trung tâm du lịch sầm uất, với nhiều công ty du lịch được thành lập, nhiều sản phẩm du lịch mới được tạo ra. Nhiều người dân có việc làm ổn định, và đặc biệt họ không còn vào rừng để khai thác gỗ hay săn bắn trái phép như trước đây nữa.

Tour thám hiểm Sơn Đoòng ngày nay được Oxalis Adventure vận hành, mỗi năm đón tối đa 1000 khách. Sơn Đoòng tạo ra việc làm trực tiếp cho 125 người dân địa phương với mức thu nhập bình quân khoảng 8 đến 12 triệu đồng mỗi tháng trong suốt 8 tháng khai thác du lịch. Sơn Đoòng còn là động lực quảng bá, thu hút hàng triệu du khách đến Quảng Bình hàng năm và hiện vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá Phong Nha nói riêng và Quảng Bình nói chung ra thế giới.

Cuộc sống của người dân Phong Nha ngày nay đã ấm no hơn. Nhà cửa được xây dựng kiên cố hơn để sống chung với mưa lũ hàng năm. Con cái người dân được học hành đàng hoàng, nhiều người dân Phong Nha có cơ hội học đến Đại học và cao hơn. Hầu hết họ đều quay về để làm việc và cống hiến cho quê hương phát triển.

Mời bạn xem bộ phim tài liệu "Sơn Đoòng - Hang động đã vực dậy một ngôi làng" do nhà làm phim người Anh Sid Perou đạo diễn sản xuất, người từng đạt giải thưởng Emmy về loại phim tài liệu.

The Oxalis Experience.

Bạn sẽ thích

Những chuyến du lịch thám hiểm/mạo hiểm của Oxalis sẽ cung cấp cho bạn cơ hội trải nghiệm đi rừng, vượt núi, đu dây và bơi trong hang ở khu vực Vườn Quốc Gia Phong Nha - Kẻ Bàng hoặc hệ thống hang động Tú Làn. Phần lớn là tour ghép, tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch nhóm nhỏ cũng như đi một mình.

Trải nghiệm nhẹ nhàng

Tour qua đêm

Tour trọn gói nhiều ngày