Bảo tồn Hang Sơn Đoòng

Những thách thức và nỗ lực bảo tồn hang Sơn Đoòng

Về phía chính quyền

Chính phủ Việt Nam nhận thức được tầm quan trọng của hang Sơn Đoòng và đã ban hành một số chính sách và quy định để bảo tồn hang. Các chính sách và quy định này bao gồm: Quyết định số 2128/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình đến năm 2030. Quy hoạch này đã được phê duyệt vào năm 2017 và đặt ra mục tiêu phát triển du lịch bền vững tại Vườn Quốc gia, bao gồm cả hang Sơn Đoòng. Quy hoạch quy định về việc thực hiện nghiêm túc các quy định để kiểm soát chặt chẽ lượng du khách, đồng thời liên tục theo dõi ảnh hưởng của các hoạt động du lịch đối với môi trường, nhằm đưa ra biện pháp điều chỉnh và bảo vệ kịp thời. Các hoạt động du lịch thám hiểm hang động phải tuân thủ mọi quy định về bảo tồn tài nguyên môi trường.

Về phía đơn vị khai thác du lịch

Oxalis Adventure là đơn vị duy nhất được cấp phép tổ chức tour du lịch thám hiểm hang Sơn Đoòng. Trong quá trình hoạt động, Oxalis Adventure đã tích cực thực hiện các nỗ lực bảo tồn hang Sơn Đoòng, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ giá trị của hang động kỳ vĩ này. Oxalis Adventure chỉ giới hạn 1.000 du khách thám hiểm hang Sơn Đoòng mỗi năm để hạn chế tác động của con người đến hang. Ngoài ra, công ty chỉ khai thác du lịch từ tháng 1 đến tháng 8 hàng năm. Thời gian còn lại trong năm, các tour sẽ được tạm ngưng vì lý do thời tiết và để cho hệ sinh thái có thời gian tự phục hồi.

Công ty cũng đề ra các quy định để hạn chế sự ảnh hưởng đến hang: đánh dấu các lối đi riêng nhằm hạn chế tối đa những tác động đối với nền hang, cũng như hệ thống thạch nhũ; không xây dựng cơ sở hạ tầng cố định và tất cả mọi thứ được mang vào rừng đều sẽ được mang ra; sử dụng nhà vệ sinh ủ phân vi sinh (composting toilets) để bảo vệ các mạch nước xung quanh, thường xuyên thực hiện đánh giá tác động môi trường để kịp thời phát hiện và khắc phục những tác động tiêu cực của hoạt động du lịch đến hệ sinh thái trong hang... Ngoài ra, du khách được yêu cầu giữ im lặng để không làm ảnh hưởng đến các loại động vật như Sơn Dương, Voọc Hà Tĩnh, Voọc 7 màu,... khi đi qua khu rừng nguyên sinh.

Các trang thiết bị sử dụng trong tour được làm từ những chất liệu thân thiện với môi trường: túi nilon sinh học tự hủy được làm từ bột ngô, sử dụng thiết bị lọc nước nhập khẩu trực tiếp từ Hoa Kỳ để lọc nước thay vì nước đóng chai, các chất thải đều được mang ra khỏi rừng và xử lý đúng nơi quy định.

Oxalis còn ưu tiên tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực từ cộng đồng địa phương tham gia vào các đội mang vác hành lý, đầu bếp, trợ lý an toàn, và nhiều vị trí khác. Nhờ đó, người dân địa phương có nguồn thu nhập ổn định mà không phải lựa chọn các hoạt động đe dọa môi trường: săn bắn thú rừng hay khai thác gỗ như trước đây. Hoạt động du lịch đồng thời đóng góp vào việc bảo tồn rừng và môi trường nói chung, tăng cường liên kết với cộng đồng, góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.

Vai trò của du lịch bền vững trong việc bảo tồn Hang Sơn Đoòng

Du lịch bền vững đóng một vai trò quan trọng trong bảo tồn và phát triển bền vững của hang Sơn Đoòng. Thay vì chỉ là một hoạt động giải trí, du lịch bền vững tập trung vào việc duy trì cân bằng giữa trải nghiệm du lịch và bảo vệ môi trường. Các biện pháp này bao gồm: giới hạn số lượng du khách, sử dụng các phương tiện thân thiện với môi trường, thực hiện các hoạt động du lịch có trách nhiệm, v.v.

Giáo dục và xây dựng ý thức bảo tồn cho du khách

Công ty lữ hành Oxalis Adventure, đơn vị khai thác du lịch chính thức tại Hang Sơn Đoòng, đã áp dụng nhiều biện pháp để giáo dục và nâng cao ý thức bảo tồn cho du khách. Cụ thể, trước chuyến đi, du khách sẽ được hướng dẫn các quy định về an toàn và bảo tồn môi trường. Trong quá trình tham gia, nếu du khách không thể hoàn thành chuyến đi, không tuân thủ quy tắc an toàn, bảo vệ môi trường, quy tắc trong tour hoặc yêu cầu của nhóm dẫn tour, du khách sẽ phải quay lại Phong Nha và không được hoàn tiền.

Du khách sẽ được giám sát bởi một đội ngũ nhân viên gồm chuyên gia hang động, hướng dẫn viên và trợ lý an toàn. Tại các khu vực cắm trại, du khách sẽ được hướng dẫn các quy định về trại, do đó, ít có cơ hội gây ảnh hưởng đến môi trường hang động. Khi du khách hiểu được giá trị của hang động, họ sẽ có ý thức hơn trong việc bảo tồn, bảo tồn những tài nguyên trong hang động. Du khách sẽ không vứt rác bừa bãi, không tác động đến hệ sinh thái,... Từ đó, giúp hạn chế những tác động tiêu cực của hoạt động du lịch đến hang động.

Tạo nguồn thu nhập bền vững cho cộng đồng địa phương

Du lịch bền vững cũng tạo ra lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương. Khi du lịch phát triển, các cộng đồng địa phương được hưởng lợi từ việc tạo ra việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống. Trong trường hợp của Hang Sơn Đoòng, du lịch đã tạo ra hàng trăm việc làm cho 125 người dân, với mức thu nhập bình quân khoảng 6 đến 8 triệu đồng mỗi tháng trong suốt 8 tháng khai thác du lịch, giúp thúc đẩy phát triển kinh tế ở các khu vực xung quanh. Khi cộng đồng địa phương có được nguồn thu nhập ổn định, họ sẽ không có nhu cầu khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách bừa bãi. Thay vào đó, họ sẽ có ý thức bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên để phát triển du lịch bền vững.

Quản lý và giới hạn số lượng khách tham quan

Việc giới hạn số lượng khách tham quan sẽ giúp giảm thiểu những tác động tiêu cực của hoạt động du lịch đến môi trường của hang động. Hiện nay, mỗi năm chỉ đón 1.000 khách được phép tham gia tour Thám hiểm Hang Sơn Đoòng. Việc giới hạn số lượng khách tham quan giúp đảm bảo rằng hang động vẫn được bảo tồn nguyên vẹn, các giá trị tự nhiên và văn hóa của hang động vẫn được gìn giữ.

Ngoài ra, việc quản lý và giới hạn số lượng khách tham quan cũng giúp đảm bảo an toàn cho du khách. Hang Sơn Đoòng là một hang động lớn, có nhiều đoạn đường đi khó khăn, hiểm trở. Việc quản lý và giới hạn số lượng khách tham quan giúp đảm bảo rằng du khách được tham quan hang động một cách an toàn.

Cải thiện quy trình du lịch

Oxalis đã không ngừng cải thiện quy trình du lịch của mình để đảm bảo vai trò của du lịch bền vững trong bảo tồn Hang Sơn Đoòng. Oxalis thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng để giám sát hệ sinh thái và đảm bảo tuân thủ các quy định bảo tồn Hang Sơn Đoòng. Các hoạt động này nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề, đảm bảo sự bền vững của hang động.

Ngoài ra, trong chiến lược khai thác du lịch bền vững của mình, Oxalis không chỉ chú trọng đến an toàn trong các tour du lịch mạo hiểm mà còn đặc biệt quan tâm đến bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng. Các tour của Oxalis được thiết kế theo nhóm nhỏ, hạn chế tác động đến môi trường hang động. Tour sử dụng bình nước tái sử dụng và thiết bị lọc nước, không sử dụng nước đóng chai. Nhà vệ sinh ủ vi sinh được sử dụng tại các bãi trại. Oxalis cũng sử dụng gas để nấu ăn, than được mang từ bên ngoài vào và chỉ sử dụng than đốt từ cây trồng.

Như vậy, thông qua việc cải thiện quy trình du lịch, tăng cường ý thức bảo tồn, và tạo nguồn thu nhập bền vững cho cộng đồng địa phương, du lịch bền vững đã khẳng định vai trò quan trọng của mình trong hành trình bảo tồn Hang Sơn Đoòng. Hành động nhỏ từ mỗi du khách và sự cam kết của các doanh nghiệp như Oxalis không chỉ giúp duy trì nguyên vẹn của một di sản thiên nhiên mà còn mở ra cánh cửa cho một tương lai bền vững, nơi cân bằng giữa du lịch và bảo tồn môi trường tự nhiên.

The Oxalis Experience.